با یادآوری نام حضرت حمزه یاد آن سکانسی می افتادم که مشرکین خانه کعبه را محاصره کرده اند تا پیامبر را آزار و اذیت کنند و حمزه (ع) سوار بر اسب در حالی که پیکر شیری را به روی شانه حمل می کند وارد کارزار شد و دشمنان را به وحشت انداخت، این صحنه ها قند را دلم آب می کرد و حس رشادت و شهامت را در درونم زنده می کرد. برای همه ایرانیان فیلم الرساله یا همان محمد رسول الله (ص) حسی نوستالژیک را به همراه دارد و اغراق نیست اگر بگوییم هر ایرانی  حداقل دو یا سه بار این فیلم را دیده و شاید چندین بار دیگر نیز رغبت دیدن آن را داشته باشد.

فیلم رسالت یا فیلم محمد رسول‌الله (ص)، برای کسانی که مسلمان نیستند و تنها منبع اطلاع آنها در رابطه با اسلام اخبار رسانه‌ای است؛ بهترین گزینه برای شناخت اسلام است.کارگردان فیلم محمد رسول الله (ص) ، در ساخت این فیلم از عقاید هر دو مذهب دین اسلام یعنی شیعه و سنی استفاده کرده؛ و با این کار توانسته است به هر دو مذهب و عقاید آن‌ها احترام بگذراد. او در این فیلم نه تنها چهره پیامبر (ص) و حضرت امیرالمومنین (علیه‌السلام) را نشان نمی‌دهد، بلکه چهره خلفای صدر اسلام را نیز نشان نمی‌دهد.

آنتونی کوئین، یکی از بهترین و معروف‌ترین بازیگران سبک تاریخی در جهان است، او در این فیلم نقش حمزه سیدالشهدا را بازی می‌کند و باید گفت مانند همیشه خوش درخشیده است. همان‌طور که پیش‌تر گفته شد در این فیلم چهره افرادی مانند امام علی(ع) و حضرت محمد (ص) دیده نمی‌شود. حتی این اشخاص در فیلم صحبت هم نمی‌کنند.

یکی از صحنه‌های بسیار جذاب از امام علی (ع) در این فیلم که توجه بسیاری را نیز به خود جلب کرده است؛ مربوط به صحنه جنگ احد است، در این صحنه تنها ذوالفقار، شمشیر حضرت علی (ع) در کادر دوربین به تصویر کشیده می‌شود و به نوعی شاهد نمایش اول شخص هستیم، این صحنه یکی از بهترین برداشت‌های طول فیلم نیز به حساب می‌آید.

یکی دیگر از بهترین صحنه‌های فیلم محمد رسول‌الله زمانی است که بلال حبشی، همان فردی که روزی برده‌ای بیش نبود، به بلندی رفت و اولین اذان را قرائت کرد. در این صحنه زیبایی تساوی بین مردم در دیدگاه اسلام کاملا مشهود است. بلال حبشی یک جوان سیاه پوست، برادران سفید پوست خود را به نماز دعوت می‌کند. چه چیزی زیباتر و لطیف‌تر از این ماجرا می‌توان چهره زیبای اسلام را نشان دهد. برابری و عدم وجود نژاد برتر در دین اسلام، به خوبی در این صحنه مشهود است. حتی بلال با دستش به باقی برادران و خواهران مسلمانش علامت می‌دهد که به داخل بیایند و نماز بخوانند.

مصطفی عقاد فیلمساز مصری تبار با کارگردانی این فیلم از خود چهره ای تاریخ ساز بر جا گذاشت، چهره ای که به راحتی نمی توان از آن عبور کرد. فیلم وی واجد تکنیک های سینمای امروزی و یا جلوه های ویژه سرسام آور نیست ولی حامل کنشی ربانی و الهی است، کنشی که فیلم را بدل به یک رخدادی آیینی و عبادی می سازد و بالواقع همین مسئله فیلم را همچنان با طراوت و ماندگار ساخته است.

ساختن فیلم تاریخی خلاقیت کارگردان را در خلق صحنه‌ها محدود می‌کند به همین دلیل بعضی از آن‌ها توانایی ساخت فیلم تاریخی را ندارند. اما به راستی که کارگردان این اثر مذهبی تاریخی به خوبی از پس آن برآمده است. او داستان‌های دینی بسیاری را در فیلم خود به تصویر کشیده است. برای مثال صحنه‌ای که یک عنکبوت به اذن الهی به درِ غاری که پیامبر (ص) در آن هست، تار تنید و کبوتری کنار آن لانه ساخت است. تصویری که در ادامه مشاهده می‌کنید مربوط به همین سکانس است و حقیقتا یکی از زیباترین صحنه‌های فیلم است.

به طور کلی اگر بخواهیم به بزرگ‌ترین دستاورد این فیلم در جهان اشاره کنیم، باید بگوییم این دستاورد دیده شدن چهره واقعی اسلام به دور از هر گونه داوری است. در دنیای امروز ما که در رسانه‌های بیگانه اسلام را زشت و بی‌رحم معرفی می‌کنند و مردم عوام تنها تصورشان از اسلام داعش و اقدامات تروریستی این گروه است، چنین فیلم‌هایی بسیار به دیده شدن فلسفه واقعی اسلام کمک می‌کنند.

سادگی روایت

فیلم محمد رسول الله به رغم سادگی در روایت و فرم بی آلایشش چنان قدرت و هیمنه ای یافت که بعد از 1976 دیگر کسی نتوانست به راحتی به فکر ساخت فیلمی در مورد حضرت رسول بیفتد. ولی حالا پس از سال ها که از ساخت فیلم عقاد می گذرد مجید مجیدی فیلمساز صاحب نام ایرانی جسارت به خرج داد تا روایتی ایرانی از صدر اسلام و زندگی پیامبر اسلام ارائه دهد.
ولی مسئله قابل ذکر این است که کار مجیدی به طور حتم کار ساده ای نیست چرا که مخاطبان فیلم وی ” الرساله” مصطفی عقاد را در پیش رو دارند، در واقع فیلم عقاد محک و معیاری برای مخاطبان فیلم مجیدی است تا اثر سینمای وی را با آن بسنجند.
از این رو فیلمساز و عوامل فیلم باید وسواس بیشتری در ساخت این اثر به خرج دهند تا مبادا روایت سینمایی ایران از تاریخ صدر اسلام و زندگی حضرت محمد (ص) نتواند مثل الرساله عقاد ماندگار شود بلکه این فیلم باید رسول فرهنگی ایران در جهان و به خصوص کشورهای اسلامی باشد و بتواند نام ایران را بر فراز جهان طنین انداز نماید.

 

عقاد، قربانی القاعده

«ساخت این فیلم حرام است» مصطفی عقاد در دو سالی که تکاپوی ساختن فیلم را داشت، مدام جملاتی از این دست را از نهادها و گروه‌های تندرو مانند وهابیون آل سعود می‌شنید که سینما را صور متحرکه‌ی حرام می‌پنداشتند ولی دست بردار نبود و آن قدر پافشاری و ایستادگی کرد تا این که سرانجام توانست آرزویش را محقق کنند.عقاد، 44 سال پیش از این تلاش در اول ژوئیه‌ی 1930 میلادی-10 تیر 1309 شمسی- در حلب سوریه به دنیا آمد.

دومین شهر بزرگ سوریه که آن زمان تحت اشغال نیروهای فرانسه بود و الان هم به میدان جنگ بدل شده است. نوزده ساله بود که پدرش او را با یک قرآن و 200دلار، روانه‌ی آمریکا کرد آن هم در روزهایی که تازه، چهار سال از پایان جنگ جهانی دوم می‌گذشت. او در دانشگاه UCLAآمریکا در رشته‌ی هنرهای نمایشی درس خواند. شاگرد سام پکین پا بود و دوست حمید مجتهدی ایرانی که بعداً مجموعه‌ی «مستند ایران» را ساخت.

تحت تأثیر لورنس

پکین پا، پای عقاد را به سینما باز کرد و او علاوه بر تدریس، تهیه‌کننده‌ی تلویزیون هم شد تا این که تحت تأثیر فیلم لورنس عربستان، تصمیم گرفت فیلمی درباره‌ی پیامبر بسازد. این، اولین فیلم سینمایی بزرگ عقاد بود که ساختش حدود پنج سال طول کشید. حمایت نکردن هالیوود، بعضی کشورهای اسلامی، مشکلات هنگام فیلمبرداری و … از عوامل طولانی شدن کار بود. عقاد بعد از محمد رسول الله، شیر صحرا را درباره‌ی عمر مختار، مبارز لیبیایی ضد استعمار ایتالیا در زمان جنگ جهانی دوم ساخت.

او با این که سال‌ها تهیه‌کننده ی مجموعه‌ی فیلم‌های ترسناک هالووین بود اما دو دهه تلاشش برای پیدا کردن تهیه‌کننده‌ای برای ساخت فیلمی درباره‌ی صلاح الدین ایوبی، سردار کردتبار مسلمان در جنگ‌های صلیبی بی‌نتیجه ماند. فیلمی که عقاد برای ساختش، 80 میلیون دلار، هزینه برآورد کرده بود. او دوست می‌داشت که درباره‌ی جنگ‌های بوسنی و چچن هم فیلم‌هایی بسازد که هیچ کدام ساخته نشدند تا همچنان محمد رسول الله، گل سر سبد کارهایش باشد.

قربانی القاعده

مصطفی عقاد دوبار در سال‌های 1371 و 1378 شمسی به ایران آمد. مجتهدی، دوست قدیمی عقاد می‌گوید او در تهران به خانه‌ی امام خمینی(ره) در جماران رفت و تحت تأثیر فضا، اشک ریخت. او با وجود این که بیشتر از نیم قرن مقیم و شهروند آمریکا بود اما یک زندگی کاملا اسلامی و سوری در کالیفرنیا داشت و می‌گفت اگر به خانه‌ام بیایید، فکر می‌کنید به حلب آمده‌اید. 1 نوامبر 2005 میلادی-20 آبان 1384 شمسی-خبر سه انفجار در هتل‌های امان، پایتخت اردن رسانه‌ها را پر کرد.

آن موقع خبری از داعش نبود و القاعده با رئیس بن لادن و شاخه‌ی ابومصعب زرقاوی در عراق تحت اشغال آمریکا، خبر ساز بودند. طالبان مسئولیت این انفجار را که 75 کشته بر جای گذاشت، برعهده گرفت اما خبر تکان دهنده سه روز بعد از راه رسید. مصطفی عقاد هفتاد و پنج ساله که در لابی هتل رادسون، منتظر ریما، دختر سی و سه ساله‌اش بود تا به مراسم عروسی بروند و زخمی شده بود، درگذشت.

ریما در همان زمان انفجار کشته شده بود و عقاد، سه روز بعد به دخترش پیوست. پیکر عقاد از اردن به سوریه منتقل شد و در زادگاهش حلب به خاک سپرده شد. شهری که 10 سال بعد جولانگاه تندورهای دیگری مانند جبهه‌ی النصره و داعش شده بود.

جعبه اطلاعات

 

رسالت
پوستر فیلم
کارگردان	مصطفی عقاد
تهیه‌کننده	مصطفی عقاد هارولد باک محمد سانوسی
نویسنده	کریگ جودت الصحار توفیق الحکیم رحمان الشرقاوی محمد علی ماهر
فیلم‌نامه‌نویس	اچ.ای. ال کریگ
بر پایه	پیامبران در اسلام محمد
بازیگران	آنتونی کوئین ایرنه پاپاس مایکل آنسارا جانی سکا مایکل فورست
راوی	ریچارد جانسون
موسیقی	موریس ژار
فیلم‌برداری	سعید بکر جک هیلیارد ابراهیم سالم
تدوین	جان بلوم حسین عفیفی
شرکت تولید	شرکت بین‌المللی فیلمکو
تاریخ (های) انتشار	۳۰ اکتبر ۱۹۷۶ (لندن) ۹ مارس ۱۹۷۷ (نیویورک)
مدت	انگلیسی: ۱۸۰ دقیقه عربی: ۲۰۷ دقیقه
کشور	لبنان لیبی کویت مراکش انگلستان
زبان	عربی انگلیسی
بودجه	۱۰ میلیون دلار
گیشه	۱۵ میلیون دلار

 

تماشای آنلاین فیلم با دوبله فارسی

دانلود فیلم