سریال امام علی (ع) ، درباره حوادث اواخر دوران خلافت عثمان تا شهادت امیرالمومنین علی علیه السلام، به کارگردانی کارگردان فاخر سینمای ایران داود میرباقری است.
این مجموعه طی مدت ۵ سال از ۱۳۷۰ تا ۱۳۷۵ در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران تولید و در سال ۱۳۷۵ پخش شد.
این سریال را اولین پروژه مهم تاریخی و مذهبی سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران نامیده‌اند که با استقبال برخی شبکه‌های خارجی مواجه شد و اقدام به خرید و پخش آن کردند.
داریوش ارجمند در نقش مالک اشتر
فرایند تولید
مجموعه تلویزیونی امام علی (ع) حاصل بازنویسی فیلمنامه‌ای از داود میرباقری با عنوان اولیه «خاری در گلو»ست که در سال ۱۳۷۰ به سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران ارائه شد.
فیلمنامه اولیه، بارها مورد بازنویسی و اصلاح قرار گرفته است.
این مجموعه تلویزیونی، اولین پروژه مهم تاریخی و مذهبی سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران بوده است.
«خاری در گلو»، اشاره‌ای است به خطبه شقشقیه علی بن ابی طالب.
سریال امام علی (ع) ، در سال ۱۳۷۳ش و با حضور ۱۵۰ بازیگر اصلی و بیش از ۵ هزار هنرور از نیروهای ارتش، مقابل دوربین رفت.
هزینه
مجموعه تلویزیونی امام علی(ع) در اوایل دهه هفتاد با بودجه‌ای در حدود ۲۷ میلیون تومان به عنوان یک تله‌تئاتر مقابل دوربین رفت.
این مجموعه در طول مدت ساخت بیش از ۱۰ بار دچار اصلاح برآورد شد و در نهایت با بودجه‌ای معادل ۲۶۹ میلیون تومان به پایان تولید رسید.
در این مجموعه داریوش ارجمند(در نقش مالک اشتر) ماهانه ۹۵ هزار تومان دستمزد می‌گرفت كه در نهایت دستمزد این هنرپیشه به ۱۴.۵ میلیون تومان رسید.
عوامل تولید
نویسنده و کارگردان: داود میرباقری
تهیه‌کننده: محمد بیک‌زاده
مدیر فیلمبرداری: مازیار پرتو
آهنگساز: فرهاد فخرالدینی
تدوین: مهرزاد مینویی
بازیگران
داریوش ارجمند در نقش مالک اشتر
محمدرضا شریفی‌نیا در نقش ولید بن عقبه
سعید نیکپور در نقش عمار یاسر
عنایت بخشی در نقش عبدالله بن وهب راسبی
ویشکا آسایش در نقش قطام
انوشیروان ارجمند در نقش اشعث بن قیس
مهدی فتحی در نقش عمروعاص و علی بن ابیطالب(ع) بدون نمایش چهره
بهزاد فراهانی در نقش معاویه
اصغر همت در نقش مروان
پرویز پرستویی در نقش محمد بن ابوبکر
جواد خدادادی در نقش ابوذر غفاری
جمشید مشایخی در نقش عبدالله بن مسعود
داوود رشیدی در نقش حکیم بن جبله عبدی
جهانگیر فروهر در نقش ابوسفیان
موسیقی
موسیقی این مجموعه تلویزیونی را فرهاد فخرالدینی با استفاده از سروده «عبدالقادر مراغه‌ای» ساخت و تیتراژ آن را صدیق تعریف اجرا کرد.
این موسیقی مقبولیت عمومی یافت، پس از پخش این مجموعه در شبکه‌های ملی و محلی جمهوری آذربایجان، موسیقی تیتراژ آن مورد توجه بسیاری از مردم قرار گرفت و براساس آن سرودهای دینی به زبان آذری ساخته شد.
در عروسی‌های مذهبی‌ای که در این کشور به عروسی‌های درویشی مشهور است، خوانندگان مذهبی این سرودها را می‌خوانند.
پخش از شبکه‌های ایرانی و غیرایرانی
تلویزیون ایران تا پیش از مجموعه امام علی(ع)، مجموعه دیگری با این گستردگی و وسعت تولید نکرده بود.
این مجموعه مسیر را برای تولید آثاری عظیم با مایه‌های مذهبی هموار کرد.
ساخت این اثر حدود چهار سال طول کشید و در نهایت نمایش این مجموعه از سال ۱۳۷۵ در ۲۸ قسمت از شبکه یک سیمای جمهوری اسلامی ایران آغاز شد.
پس از پخش این سریال از تلویزیون جمهوری اسلامی ایران، شبکه‌های تلویزیونی «الاعلام العراقی» (شبکه رسانه‌ای عراق) و «آینس» جمهوری آذربایجان اقدام به خرید و پخش این مجموعه ایرانی کردند.
نقد و بررسی سریال امام علی (ع)
مجموعه تلویزیونی امام علی(ع) با نقدها و واکنش‌های مثبت و منفی بسیاری مواجه شد، و به‌دلیل موضوعی که داشت، بیشتر واکنش‌ها را در حوزه مسایل تاریخی و شخصیت‌پردازی برانگیخت.
نقاط قوت
استفاده از زبان محاوره برای شخصیت‌های تاریخی (بر خلاف لحن کتابی مجموعه‌های مشابه) و همچنین دیالوگ‌های متفاوت و باورپذیر برای هر یک از دو قطب مثبت و منفی داستان، شخصیت‌پردازی و چهره‌پردازی(گریم) جاندار و محکم، جلوه‌های ویژه و همچنین انتخاب لشگری از بهترین بازیگران و چند نسل از هنرمندان ایران برای ایفای نقش‌ها، از نقاط قوت این مجموعه تلویزیونی به شمار می‌رود.
نقاط ضعف
منتقدان معتقد بودند تصویر ارایه شده از خلیفه سوم و عایشه غیرواقعی و شخصیت‌پردازی یاران امام علی(ع)، مثل مالک، ابوذر و عمار فاقد هر گونه ظرافت و نکته‌سنجی، تک‌بعدی، غیرشاداب، جدی، عصبی و با چهره‌های تکیده و افسرده و حتی سیاه و فاقد فصاحت در کلام بودند.
بر خلاف چهره‌های منفی داستان مثلمعاویه، عمروعاص و ولید که پرانرژی و اهل شوخی و خنده و به کمک گریم، چهره‌هایی گیرا و دیالوگ‌های ادیبانه و در نهایت فصاحت و بلاغت به ایفای نقش می‌پرداختند.
یكی از مهم‌ترین نقدها به این مجموعه، این بود كه چرا نویسنده و كارگردان تمركز بیشتری روی شخصیت‌های منفی به خصوص ولید و قطام (منابع تاریخی نیز تا این حد به قطام اشاره ندارند) داشته و در مقابل، چندان به خود حضرت و اصحابش نپرداخته است.
عدم تصویرگری شهادت عمار یاسر در جنگ صفین با وجود اهمیت آن و ضعف صحنه‌سازی شهادت خود امام (در قیاس با قوت صحنه کشته‌شدن خلیفه سوم)، از دیگر نقدهای وارده به این مجموعه تلویزیونی بود.
ممنون از اینکه این فیلم رو گذاشتین خیلی خوب بود ممنون